Niemiecka federacja piłki nożnej (DFB — Deutscher Fußball-Bund) ogłosiła ewaluację kierunków szkolenia piłkarskiego. Niemcy będą teraz propagować metody, które mają wspomóc rozwój kreatywności i pewności siebie w trakcie gry u potencjalnych zawodników. Nowy niemiecki piłkarz ma częściej brać odpowiedzialność za grę i robić przewagę wygrywając pojedynki.
Mają w tym pomóc elementy metodologii szkoleniowej stworzonej i opisanej już kilkadziesiąt lat temu przez Niemieckiego trenera Horsta Weina (ur. 1941-zm. 2016). Wein był hokeistą i trenerem, który zainteresował się piłką nożną dopiero na początku lat osiemdziesiątych po tym, gdy pierwszy trener FC Barcelony — Carles Rexach zobaczył Weina współpracującego z hokeistami FC Barcelony. Rexacha był zaintrygowany metodologią uczenia wprowadzaną przez Niemca. Wein opracował model treningowy „Fútbol a la medida del niño” skierowany do dzieci i młodzieży, który uwzględniał sposób myślenia i styl gry w tzw. uliczną piłkę nożną. Od tego czasu został on udoskonalony, rozszerzony i dostosowany do kolejnych trendów.
Nowe wytyczne Niemieckiego Związku Piłki Nożnej zakładają:
- Gry 2v2 i 3v3 na cztery bramki ze strefami strzału w U7;
- Gry od 3v3 na cztery bramki ze strefami strzału do 5v5 na dwie lub cztery bramki, z lub bez bramkarzy w U8 i U9;
- Gry od 5v5 na dwie lub cztery bramki, z lub bez bramkarzy do 7v7 z bramkarzami oraz równoczesne gry 2v2 i 3v3 na cztery bramki dla zawodników rezerwowych w U10 i U11;
- Dowolne wprowadzanie piłki na boisko z autu (prowadzeniem lub podaniem);
- Brak wyników i klasyfikacji;
- Brak sędziów;
- Trenerów pełniących wyłącznie rolę organizatorów turniejów;
- Formy turniejów z większą liczbą zespołów i na większej liczbie boisk w formule Funińo
- Regularnych zmian pomiędzy zawodnikami w trakcie gry;
- Gry piłkami o rozmiarze 3 do kategorii żak włącznie;
- Dozwolonego wspierania dzieci przez rodziców w odległości 15 metrów od boiska;
- Pomeczowego podziękowania pomiędzy zawodnikami;
Wein w swoich licznych publikacjach wskazywał na kilka problemów związanych z powszechnie obecnymi zwyczajami w procesie edukacji sportowej dzieci i młodzieży. Niemiecki trener zwracał uwagę na trudność w uczeniu się dzieci i młodzieży, gdy ich gra podlega nieustannej ocenie a coaching trenera bywa zbyt intensywny. Według Weina im młodszy zawodnik, tym więcej popełnia on błędów i doświadcza porażek. W wieku 8 do 9 lat, w trakcie gry na 7v7 mniej niż 50% działań kończy się sukcesem. Możemy więc sobie wyobrazić stan emocjonalny dziecka, gdy za każdym razem próbując podjąć ryzyko kończy się ono kolejnym niepowodzeniem. Jednocześnie dziecko dostaje komunikat z zewnątrz — od trenera, opiekuna, kolegi z zespołu. Wein podkreślał także znaczenie stopniowania trudności w całym procesie nauczania. Młody zawodnik musi być przygotowany do danego mu zadania zarówno fizycznie, jak i mentalnie.
Wein twierdził, że powszechny system nauczania oparty na ciągłej rywalizacji w rozumieniu tradycyjnym zbliżonym do tego, który znamy z piłki jedenastoosobowej powoduje, iż wielu utalentowanych i wszechstronnie uzdolnionych ludzi zostaje nieodkrytych dla sportu. Według Niemieckiego edukatora nie możemy zbyt wcześnie oczekiwać od młodych graczy, iż zrozumieją na czym polega rywalizacja i będą przygotowani mentalnie, by ponosić porażki albo odnosić sukcesy. Niestosowanie się do tych założeń ostatecznie może doprowadzić do frustracji i wczesnego wypalenia.
Trener-Wychowawca > Trener-Treser
Ważną rolę odgrywają trenerzy jako organizatorzy środowiska rozwoju w grach zespołowych. Niezwykle ważną kompetencją trenera, bez względu na etap szkolenia jest analizowanie i nieustanna refleksja nad własną pracą szkoleniową. Horst Wein stwierdził na bazie własnych doświadczeń, że zbyt wielu trenerów przywiązanych jest do swoich przekonań. Należy zadać sobie więc pytanie, czy aby na pewno każdy rozumie proces zdobywania nowych umiejętności przez uczących się oraz, czy trenerzy są otwarci na szukanie lepszych rozwiązań wspomagających edukację — nierzadko sprzecznych ze swoimi opiniami i dotychczasowymi przekonaniami.
Powinniśmy wspólnie jako środowisko piłkarskie zabiegać o przedefiniowanie systemu kształcenia trenerów. Potrzebujemy w pierwszej kolejności wychowawców, pedagogów i nauczycieli przygotowanych do prowadzenia procesu sportowej edukacji dzieci i młodzieży. Czas na świadome kadry, które zasilą podstawę piramidy i rozumieją jak skutecznie edukować młodych ludzi poprzez sport w tym piłkę nożną. Dzięki otwartości szybko będą umieć adaptować rozwiązania w dynamicznym środowisku. Futbol mniej więcej co dekadę ulega zmianom, a szkoląc teraz dzieci i młodzież przygotowujemy ich na to co będzie za kilka lat, gdy staną się już pełnoletni.
Horst Wein „Na większości boisk piłkarskich młodzi zawodnicy są zdominowani przez trenera, który nie pozostawia im swobody na podejmowanie decyzji”
Sukces w pracy trenera dzieci i młodzieży jest, wtedy gdy uśmiechnięty zawodnik zaczyna rozumieć, że drybling służy temu, by skupiać przeciwników w kierunku piłki, a następnie umożliwia mu oraz partnerom zaatakować wolną przestrzeń. Kiedy zawodnik zaczyna rozumieć grę to jest to wtedy zdecydowanie ważniejsze niż wygrana w kolejnych zawodach powiatowej ligi orlika.
Éric Cantona „Kiedy jesteś dzieckiem, jest łatwiej. Nie boisz się próbować…odważyć się. Robisz coś tylko dlatego, że ci się podoba”
„Aby rozwinąć inteligencję w grze, musisz ją uprościć”
HORST WEIN
Źródła i przydatne linki:
Hors Wein, “Developing Youth Football Players”, 2007
Horst Wein, “Funino. Piękna gra”, 2013
